HELDUAK ADI! ELKARTEAREN AURKEZPENA. 2023ko urria.
Helduak Adi! Adinekoen irabazi-asmorik gabeko elkartea da, 2010eko maiatzean sortua, eta haien garapen integralean laguntzea du helburu, belaunaldien arteko ikuspegitik, EAEko beste elkarte batzuekin lankidetza-sare bat sortuz.
Gure “visioa” da indarrez heltzea “erretiratutako” pertsonen kolektiboak bete behar duen gizarte-espazioari, bai eta lan-bizitza partzialki edo erabat eten duten baina sozialki aktiboak diren beste batzuei ere, gizarte justuago, ez baztertzailea eta parte-hartzaileago baten eraikuntzan ekarpenak egiteko. Euskadiko adinekoen kolektiboak gaur egun gazteek eta emakumeek duten kontsiderazioa lortzea bilatzen dugu, hau administrazioaren antolaketa-egituretan eta erakundeen politika espezifikoetan islatuta geratu dadin.
Zahartzearen (hurbileko) etorkizunerako erronken ondorengo diagnostiko eta azterketa hau da gure abiapuntua
- Zahartzearen errealitatean aldaketa handia gertatu da, batez ere osasun- eta gizarte-eraldaketa handiak gertatu direlako. Ondorioz, egoeraren beste analisi bat egin beharrean gaude, adineko pertsonen bizi-zikloa egungo ikuspegitik zein ikuspegi prospektibotik berrantolatzen laguntzeko. Aipa ditzagun, labur-labur bada ere, aldaketa horietako batzuk.
- Biztanleriaren murriztea eta adineko pertsonen ratioa asko handitzea.
- 65 urtetik gorako biztanleen ehunekoa, gaur egun% 20 ingurukoa, 2030ean % 28koa izango dela aurreikusten da. Kopuru hori handitu egingo da, egungo erretiro-adinean sartuko den 50 eta 65 urte bitarteko biztanleria atzetik datorrenaren bikoitza delako.
- 2030erako bizi-itxaropenaren proiekzioa 83 urtekoa da gizonentzat eta 87 urtekoa emakumeentzat, modu jarraituan gora doa adinaren batez bestekoa.
- Kalkuluen arabera, 2030erako, 0-20 urteko biztanleria eta 65 urtetik gorakoena batuz gero, 20-64 urteko biztanleriarekiko mendekotasun-tasa% 45 ingurukoa izango da. Biztanleriaren% 55 soilik egongo da lan egiteko adinean.
Ondorioz: datu positiboa denak, hala nola bizi-itxaropen handiagoa, desoreka handia sortzen du adin-piramidean, oinarrian argaltzen den bitartean, 55 eta 80 urte bitarteko estratuak nabarmen zabaltzen baitira. Gainera, helduaroaren fasea zabaldu egiten da eta atzeratu egiten da mendeko zahartzearen fasea.
Azaldutakoaren aurrean, aldaketa horiei aurre egiteko, denok berrasmatu beharko dugu geure burua.
Gaur egungo adineko pertsonak, aurreko mailetakoen eskubide berberak dituzten herritarrak direnez, aipatutako gizarte-aldaketek sortutako erronka berrien aurrean daude, eta, dagoeneko nabarmenak badira ere, ziur aski, areagotu egingo dira hurrengo hamarkadetan.
Horretarako, “Adinekoen” ikuskera soziala eraldatzen hasi behar da. Zahartasunaren kontrabalioekin (karga soziala, mendekotasuna, gaixotasunak, narriadura fisikoa) lotzen da jarduerarik gabeko “Zaharraren” irudia. Aldiz, gizartean aktibo egonik, bizi izandako urteetan lortutako lasaitasunarekin, independentziarekin eta indarrarekin batera, bizitzan zehar eskuratutako esperientzia eta ezagutzak eskaintzen dituen adinekoen pertsonaren irudia sendotu behar da.
Gaur egungo erretiratuen ezaugarriak joan den mendekoekin alderatuta oso desberdinak direla ikus daiteke:
Osasun hobea: 75-80 urteko pertsona batek – eta gehiago – bizi-kalitate nahikoa izan dezake eta sozialki aktiboa izan daiteke.
Ikasketa gehiago: erretiratu berriak, oro har, ikasiagoak dira, eta aktiboki parte hartu nahi dute erabaki kultural eta politikoetan.
Emakumeak gero eta gehiago integratzen dira lan-munduan, eta behin erretiroa hartu ondoren gizarte-jardueran gehiago parte hartzen dutenez, aberastu egingo dute arazoen gizarte-ikuspegia eta konponbidea.
Mendekotasuna artatzeko alternatibak sustatzeko borondatea, hala nola etxean bertan egotea, etab.
Rol sozialaren aldaketa: ez baita familia-eremura mugatzen. XXI. mendeko nagusiek onuragarriak eta subjektu aktiboak izan nahi dute gizartean, erabaki politikoetan parte hartuz eta lagunduz.
Parte hartzea kultura-jardueretarako elkarteetan, hezkuntza-kezkak, proiektu solidarioetako proiektuetan, aholkularitza eta enpresentzako doako zerbitzuak eskainiaz, etab.
Ondorioz, hauek dira Helduak Adi! -k adinekoen parte-hartze soziala sustatzeko aintzat hartzen dituen oinarriak
Belaunaldien arteko benetako itun baten alde. Gizarte-arazoen konponbidea ez da biztanleriaren sektore bakoitzetik bakarrik etorriko.
Feminismoaren eta emakumeen parte-hartze sozialaren alde. Emakumeen ardura izan diren eta izaten jarraitzen duten zereginak – adinekoen, biloben eta etxeko lanen zaintza – partekatzen baditugu soilik sartu ahal izango dute aktiboki gizartean.
Erretiroa hartu aurretik eta berehala, hobeto kokatu ahal izateko, adinekoei sarbidea ematen dieten prestakuntza- eta informazio-planen garapenaren alde. Bizialdi Osoko Ikaskuntzari buruzko urriaren 10eko 1/2013 Legea benetan garatzearen alde.
Sektorearen gizarte-antolaketaren alde, eta ordezkari politikoekin lankidetzan arituz gobernantzan parte hartzearen alde. “EAEko Gobernantza eta Berrikuntza Publikoko 2020ko Plan Estrategikoa” eta “Herritarren Parte-hartzeari buruzko azaroaren 12ko 5/2018 Foru Araua” aplikatzearen alde.
Herritarrengandik hurbilen dauden erakundeen planetan parte-hartze aktiboa izatearen alde, eta, horregatik, baita adinekoen planetan ere, adibidez, udaletan Gizarte Zerbitzuei buruzko abenduaren 5eko 12/2008 Legearen aplikazioan.
Adinekoen plataforma indartzearen alde, justizia-neurriak aldarrikatuko dituena eta, sektoreko arazoetara mugatu gabe, gure gizartearen eta ingurune unibertsalaren ingurumari globalean aztertzeko gai izango dena.
HELDUAK ADI! TALDEAREN PROIEKTUAK XXI. MENDEKO ADINEKOENTZAT
- BIZITZA BETEA. Helduak Adi!k zahartzaro berriari begirada egokitzeko garatu duen proposamena gizakion oinarrizko beharretan oinarritua dago. Behar horiek gizaki guztiontzat berdinak diren arren, beraiek asetzeko modua kulturarekin, adinarekin, testuinguruarekin, etab. aldatzen da.
Eusko Jaurlaritzak Adinekiko Euskal Estrategian berea egin duen ikuspegi hori hedatu eta garatzeko bidean, hainbat proiektuetan ari gara beste hainbat ekintzaileekin batera (Servicios Sociales Integrados, Eusko Ikaskuntza, Bizi Poz, Arizmendi, Aubixa…). 2022-2023
Gainera, 2023an Bizitza Betearako ezinbesteko konpetentziak lantzea helburu duten tailer praktikoen eskaintza txertatu dugu gure ekimenetan.
- Helduak Adi! -n uste dugu adinekoen parte-hartzea eta euren energia eta talentua aintzat hartzea lehen mailako aukera dela gizartearentzat, eta aukera hori aprobetxatu egin behar dela; horretarako, prestakuntza indartu behar da, hautematen dituzten politiketan eta zerbitzuetan parte har dezaten sustatu behar da, eta aisialdi aktiboko, kultura-sorkuntzako eta gizarte-eraldaketako ekimenei lagundu behar zaie. Aisialdian eta beste pertsona batzuek haientzat diseinatutako alternatiben kontsumo pasibo hutsean zentratutako ikuspegi tradizionala bat gaindituz. Hori lortzen ez badugu, gero eta hobea den gizarte baten nahiak ez du etorkizunik.
- Gainera, uste dugu ikaskuntza, bizitzako etapa guztietan, garapen pertsonal eta sozialerako faktore bat dela, autonomia eta gizarteratzea sustatzeko tresna bat, eta norberaren gaitasunak eta gizartearen beharrak konektatzeko bitarteko bat. Esanguratsua izateko, pertsonen beharrekin, helburuekin, interesekin, gaitasunekin eta bizi-proiektuekin lotuta behar du izan. Talentua bideratzearekin eta helburu pertsonal eta sozialekin duen loturarekin ere lotuta dago haren zentzua.
- Horretarako, Helduak Adi! ekimenak Udako Ikastaroekin jarraitzen du (XIV. edizioaren bila goaz). Ikastaro horiek oso harrera ona dute. Eutsi egiten zaio Bizialdi Osoko Ikaskuntzari buruzko urriaren 10eko 1/2013 Legearen garapena sustatzeko interesari. Lege horrek zahartzaroko proiektu bat eskatzen du aldez aurreko urrats gisa, edo bizi-ziklo berria, esaten hasi garena, EAEn oraindik ez dagoena eta Helduak Adi! -n zirriborratzen ari garena. Ildo horretan, Eusko Jaurlaritzako Gizarte politiketako Sailburuordetzarekin lanean jarraitzen dugu, eta, besteak beste, Adinekoentzako Hezkuntza Plana diseinatu ondoren, bizitzako etapa berria (erretiroa) prestatzeko jarduerak planteatzen ari gara.
- Era berean, Helduak Adi! elkarteak pentsio duinen aldeko mugimenduaren eragileetako bat izaten jarraitzen du Bat Etorri/Consenso taldean, eta parte hartzen du administrazioek adinekoen ahotsa kontuan hartzeko eskatzen dituzten deialdi guztietan (Adinekoen Kontseiluak, jardunaldiak, etab.).
- Baita ere, 2019an hasita, AUBIXA Fundazioa eta APTESekin lanean jarraitzen dugu, zahartzaroari buruzko paradigma alternatibo berri bat proposatzera bideratuta dagoen zahartze aktiboari buruzko hausnarketa kritikoko prozesuan. ZAHARBERRI
- Horrez gain, 2021ean Helduak Adi! Elkarteak egindako dokumentuan jasotako eskaerei jarraipena emango diegu: “ORIENTACIONES PARA LA MEJORA DE LOS PROBLEMAS DE LAS PERSONAS MAYORES EN EL ÁMBITO DE LOS CUIDADOS EN GENERAL Y EN EL DE LAS RESIDENCIAS EN PARTICULAR”.
- BIZITZA BETEAREN INGURUAN SOLASEAN - 23/02/2024
- Gure amaren Bizitza Betea - 31/10/2023
- PENTSIO PUBLIKOEN EGOERARI ETA PENTSIODUNEN JARRERARI BURUZ - 26/10/2023